www.kriminoloji.com SUÇ
TASNİFLERİ |
Erol
TUTAR ©
www.kriminoloji.com 2002 Ceza
Kanunları suçları çeşitli kısımlara ayırmaktadır. Bu tasnifler hukuk tekniği
bakımından bazı faydaları karşılamaktadır. Söz konusu tasnifler yapılırken ölçü olarak suçu
işleyenin kişiliği yada suçluyu söz konusu suçları işlemeğe yönelten sebep ve
etmenler ele alınmış değildir. Öyleyse suç olayını izah ile görevli bulunan
Kriminolojinin, suçları kendi maksadı itibariyle, ayrıca ele almak suretiyle
tasniflere tâbi tutması gerekir[1]. Suçların
tasniflerini yapanlar tarafından suçlar, faillerinin maksatları, saikleri,
toplum tarafından suça karşı gösterilen tepkinin niteliği ve şiddeti
bakımından tasniflere tâbi tutulmuştur. Suçların tasnifi çok değişik
şekillerde yapılabilir. Biz burada birkaç suç tasnifini inceleyelim. 1) Faillerin maksatları bakımından suçların
tasnifi: Bu hususta yapılmış bir tasnif misaline Bonger’de rastlıyoruz. Bonger
suçları, faillerinin saikleri itibarı ile su sınıflara ayırmıştır[2]: Ekonomik suçlar,
cinsel suçlar, siyasî suçlar, sair suçlar (bu suçlar özellikle öcalma saiki
ile işlenen suçlardır). Oysa, hiçbir suç tek saike bağlanamaz. Meselâ cinsel
bir suçun şehevî saik yerine sırf öcalma saiki ile işlenmesi pekâlâ
mümkündür. Görülüyor ki sırf tek saike dayanarak yapılan bir tasnif tatmin
edici olmaktan uzaktır[3]. Yine
bu hususta diğer bir tasnif misâlini Gillin vermiştir. Gillin, suçları şu
kategorilere ayırmaktadır: 1. Ekonomik suçlar: Yazar bu kategoriye,
serserilik, dilencilik, hırsızlık ve benzeri suçlar, yağma, kazanç için adam
öldürme, hileli iflâs, gıda maddelerinde hileler, zimmete para geçirmek,
rüşvet ve irtikâp suçlarını sokmaktadır[4]. 2. Cinsel Suçlar: Bu kategoriye
fuhuş, zina, ırza tecavüz ve tasaddî fiilleri girer. 3. Cebir ve şiddet
suçları: Bu gruba adam öldürme ve müessir fiillerle, yeni doğan çocuğu
öldürme suçları sokulmaktadır. 4. Siyasî suçlar: Bu gruba polikacıların ve
devlet adamlarının suçları, hükümetçe, idareye ve memurlara karşı işlenen
suçlar girer[5]. 2) Toplumun gösterdiği tepkinin niteliği ve
şiddeti bakımından suçların tasnifi: Bu tasnife ait bir misali Sellin
vermektedir: Sellin, sosyolojik bir görüşten hareketle tasnif bakımından
toplum tarafından suça karşı gösterilen tepkinin şiddetini ölçü olarak ele
almaktadır. Bu tepki ise kamu tarafından cezanın şiddeti ile birlikte olarak
gösterildiğinden, ceza, tasnifin esasını vermelidir[6]. Sulhi
Dönmezer’in suçların tasnifi konusunda görüşü şöyledir: “Kriminoloji,
suçları, kendi maksadı bakımından ayrıca teorik tasniflere tâbi tutması
gerekir[7]. Bu tasnifte, ölçü
olarak, genellikle suçların işleniş süreci, işleniş şekilleri, nedensellik
mekanizması, saikler esas olmalıdır; bu esas üzerinden yapılacak bir tasnif
ile suçun önlenmesi bakımından pratik faydalar elde edilebilir[8].” Türk
Ceza Kanununa göre suç tasnifleri[9]: (NOT:
01.03.1926 tarihinde kabul edilip, 03.03.1926 tarihinde Resmî Gazete’de
yayınlanan 765 sayılı kanunun yerine; 26.09.2004 tarihinde kabul edilip,
12.10.2004 tarihinde Resmî Gazete’de yayınlanan 5237 sayılı kanun yürürlüğe
girdiği için aşağıdaki Türk Ceza Kanuna göre yapılan tasnifler güncelliğini
kaybetmişlerdir.)
I. Vatana ihanet suçları a) Devletin şahsiyetine karşı suçlar b) Devletin güçlerine karşı suçlar c) Devletin ülkesi ve egemenliğine karşı suçlar
II. Hürriyete karşı suçlar a) Siyasi haklara karşı suçlar b) Kişi hürriyetinden yoksun kılma suçları
i. Tehdit
ii.
Cebir c) Konut dokunulmazlığına karşı suçlar
III. Devlet yönetimine karşı suçlar a) Zimmet ve ihtilas b) İrtikap c) Rüşvet
IV. Adliyeye karşı işlenen suçlar a) Kanunen yerine getirilmesi gereken bir hizmetten kaçınmak b) Suç uydurma c) İftira d) Yalan yere yemin etme e) Kendiliğinden hak alma
V. Kamu düzenine karşı suçlar a) Suç işlemeye tahrik
i. Suç işlemeye doğrudan tahrik
ii.
Suç işlemeye dolaylı
tahrik b) Suç işlemek için örgüt kurma
VI. Kamu güvenine karşı suçlar a) Umumi sahtecilik
i. Resmi evrakta sahtecilik ia.
Evrakın aslında sahtekarlık ib.
Evrakın suretinde sahtekarlık ic.
Resmi işlemlerin belgelenmesinde sahtekarlık id.
Fikri sahtecilik ie.
Fertlerin resmi evrakta fikri sahteciliği
ii.
Özel evrakta
sahtecilik b) Sahtecilik ile ilgili suçlar
i. Sahte evrak kullanma
ii.
Evrakı yok etme
VII. Kamu esenliğine karşı suçlar a) Uyuşturucu maddeler
i. Uyuşturucu madde elde etme suçları ia.
İmâl, ithal ve ihraç suçları ib.
Satma, alma, bulundurma suçları
ii.
Uyuşturucu madde
kullanma suçları
VIII. Genel ahlâka ve aile düzenine karşı işlenen suçlar a) Irza geçmek, ırza tasaddi
i. Irza geçme
ii.
Namusa tasaddi
iii.
Küçüklerle cinsel
ilişki
iv.
Evlenme vaadi ile
kızlık bozma
v. Hayasızca hareketler
vi.
Müstehcenlik b) Kaçırmak, alıkoymak
i. Reşit olanın kaçırılması, alıkoyulması
ii.
Reşit olmayanın
kaçırılması, alıkoyulması
IX. Kişiye karşı suçlar a) Kasıtlı adam öldürme
i. Meşru öldürmeler
ii.
Rızalı öldürmeler b) Kastı aşan adam öldürme c) İntihara katılmak d) Taksirli adam öldürme e) Müessir fiil
i. Genel müessir fiil
ii.
Kasıtlı müessir fiil
iii.
Taksirli müessir
fiil f) Hakaret-sövme g) Özel tahrik h) Karşılıklı tahrik i) Kişiye karşı şiddet kullanılması
X. Mala karşı suçlar a) Başkasının malına zarar verme b) Dolandırıcılık c) Emniyeti suistimal d) Hırsızlık
i. Basit hırsızlık
ii.
Mekan, zamandan
gelen şiddet nedenleri
iii.
Kişiye bağlı şiddet
nedenleri e) Yağma
i. Menkul yağması
ii.
Senet gaspı
iii.
Adam kaldırmak Bir
başka şekilde suç tasnifi yapacak olursak, şu şekilde yapabiliriz[10]:
I. Şiddet Suçları: f) Adam öldürme g) Yağma h) Müessir fiil
II. Cinsel Suçlar: a) Çocuk ve gençlerin cinsel suistimali b) Irza geçme c) Teşhircilik (Exhibitionismus) d) Ensest e) Fuhuş
III. Mal Aleyhine İşlenen Suçlar: a) Hırsızlık b) Mala zarar verme c) Dolandırıcılık
IV. Trafik Suçları:
V. Ekonomik Suçlar: a) Kaçakçılık
iii.
Gümrük kaçakçılığı
iv.
Organ ve doku
kaçakçılığı
v. Kültür ve tabiat varlıkları kaçakçılığı
vi.
İnsan kaçakçılığı b) Sahtecilik
i. Kalpazanlık
ii.
Evrakta sahtekarlık
iii.
Sahte fatura
iv.
Fikir ve sanat
eserleri, patent hakları ve marka taklitçiliği c) Tefecilik d) Beyaz yaka suçluluğu e) Kamu alnında yapılan yolsuzluk (rüşvet)
VI. Çevre Suçları:
VII. Bilgisayar Suçları:
VIII. Alkol ve Uyuşturucu Suçları: DİPNOTLAR: |
|
[1] Sulhi Dönmezer,
Kriminoloji, 8.bası, Beta, İstanbul, 1994, s.53
[2] W.A. Bonger,
Criminality and Economic Conditions, 1916, s.36; Dönmezer, Kriminoloji, 1994, s.53
[3] Dönmezer,
Kriminoloji, İstanbul, 1994, s.53
[4] Oysa ekonomik suçlar günümüzün suçluluğunda geniş ve çok
önemli bir kategoriyi oluşturmaktadır.
[5] Siyasî suçlar için bk. Dünmezer-Erman, Nazarî ve Tatbikî Ceza Hukuku, c.III, 11.bası, İstanbul,
1994
[6] Thorsten Sellin,
Culture Conflict and Crime, New York, 1938; Dönmezer, Kriminoloji, 1994, s.54
[7] Aksi fikir için bk. Hurwitz,
Criminology, s.377; Dönmezer,
Kriminoloji, 1994, s.54
[8] Dönmezer,
Kriminoloji, 11.bası, İstanbul, 1994, s.54
[9] İçli,
Kriminoloji, III bası, Ankara, 1999, s.5