www.kriminoloji.com
ÇOCUK SUÇLULUĞUNDA
SOSYODEMOGRAFİK ÖZELLİKLER
Arş.Gör. Gülcan GÜLEÇ
Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri ABD.
Yrd.Doç.Dr. Çınar YENİLMEZ
Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri ABD.
Doç.Dr. Yasemin GÜNAY
Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri ABD.
Prof.Dr. Gülten SEBER
Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri ABD.
T.C. Başbakanlık Devlet İstatistikleri Enstitüsü 1998
yılı “Güvenlik Birimine Gelen/Getirilen Çocuk İstatistikleri” çocuk suçluluğunda
risk faktörlerinin belirlenmesi ve önleyici çalışmalara ışık tutması amacı ile
yorumlanmıştır. Suç türleri şahsa yönelik, mala yönelik, cinsel, devlete
karşı-kanunlara uymama şeklinde işlenen suçlar olarak gruplandırılmış, çeşitli
değişkenler ile ilişkisi değerlendirilmiştir. Suç isnat edilen çocukların çoğu
erkek, 16-18 yaş grubunda olup, en sık işlenen suç hırsızlıktır. Çocukların %
75,2’si ilkokul ve altı eğitim seviyesine sahip, % 92’si kentlerde ikamet
etmekte, % 65,3’ü birden çok kişi ile işlemekte ve % 17,6’sında suç tekrarı
gözlenmiştir.
1.
GİRİŞ
19. yüzyılın başlarından itibaren sanayileşme ile
birlikte ortaya çıkan sınıflaşma, çocuk emeğinin iş gücüne katılması, göçler ve
geleneksel ailenin oynadığı toplumsal rolün yerini çekirdek ailenin alması ile
Birinci ve İkinci Dünya Savaşları sonrasında toplumsal yıkımlar tüm dünyada
suça itilen çocuk oranında patlama denilebilecek artışlar ortaya çıkarmıştır
(1).
Zihinsel, fiziksel, ruhsal yönden tam bir olgunluğa
erimemiş, toplumsal rol ve görevlerini öğrenmekte olan çocuk bu süreç içinde
bir dereceye kadar antisosyal impulslar
ve düşünceler taşır. Ama bu düşüncelerini her zaman eyleme geçirmez. Ev, okul
ve toplum bu dürtülerin sosyal kabul gören aktivitelere dönüşmesine olanak
sağlar (2).
Suçlu çocuğun ortaya çıkışında ailenin, çocuk
sayısının, ekonomik sorunların, eğitim sisteminin, genetik faktörlerin,
zekânın, köyden kente göçün ve evsiz sokakta yaşamanın, bedensel-ruhsal
hastalıkların, uyuşturucu ve alkol bağımlığının önemli rolü olduğu
belirtilmektedir (3).
Bu çalışmada çocuk suçluğundaki faktörlerin en azından
bir kısmı ortaya koyularak önleyici çalışmalara ışık tutmak amaçlanmış ve bunun
için konuyu çevreleyen sosyodemografik özellikler
araştırılmıştır.
2.
YÖNTEM
1995 yılında Devlet Planlama Teşkilatı’nın koordinatörlüğünde, T.C.
Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, İçişleri Bakanlığı ve Adalet Bakanlığı
yetkilileri ile birlikte “Güvenlik Birimine Gelen Çocuk Gençlerle İlgili
İstatistik Formu” hazırlanmıştır.
Bu formun uygulanması 1997 yılından beri coğrafi bölgeleri temsilen örnekleme ile seçilmiş 27 ilde yapılmaktadır. Form
güvenlik birimlerine bir veya birden fazla gelen veya getirilen , güvenlik
birimi kayıtlarına geçmiş veya geçmemiş, dosyaları
Cumhuriyet Başsavcılıklarına intikal ettirilmiş veya ettirilmemiş, 20 yaş
altındaki herkes için doldurulmuştur.
T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, “18 yaşını doldurmamış
herkes çocuktur” tanımından yola çıkarak 1998 yılına ait 0-18 yaş çocukların
formlarının analizini yapmış ve yayınlamıştır (4). Bizim çalışmamızda bu
analizlerden elde edilen sonuçlar, Türkiye genelini temsil ettiği kabul
edilerek değerlendirilmiştir.
Çocuklara isnat edilen suç türleri “şahsa yönelik suçlar”, “mala
yönelik suçlar”, “cinsel suçlar”, “devlete karşı ve kanunlara uymama şeklinde
işlenen suçlar” olarak, yaş grupları ise 11 yaş ve altı, 12-15 yaş, 16 yaş ve
üzeri gruplar olarak gruplandırılmıştır.
Güvenlik birimine gelen veya getirilen çocuklar, geliş nedeni,
cinsiyet, yaş, eğitim durumu, birlikte yaşadığı kişiler, bağımlılık yapıcı
madde kullanıp kullanmadıkları, daimi ikametleri, suç türleri, suçun işleniş
şekli, suçu işlemede teşvik olup olmadığı ve güvenlik birimine geliş sayıları
açısından incelenmiştir.
Suç türlerinin çeşitli değişkenlerle ilişkisi chi-square testi kullanılarak değerlendirilmiştir. İncelenen
değişkenlerden, formların alan uygulaması sırasında yetersiz doldurulması
nedeniyle eksik olan veriler değerlendirme dışı bırakılmıştır.
3.
BULGULAR
1998 yılında güvenlik birimine gelen/getirilen çocukların 34985 (%
87,8)’i erkek, 4843 (% 12,2)’ü kız olup (E/K= 7/1), erkekler en çok suç isnadı
sebebiyle (% 70,4) ile, kızlar ise mağduriyet (% 41) sebebi ile gelmiş veya
getirilmiştir. Kız çocuklarının % 38’ine suç isnat edilmiştir (Tablo-1).
Çocukların % 60,9’u 16-18 yaşları arasında gelmiş/getirilmiştir
(Tablo-2). Kız çocuklarında 11 yaş ve altında güvenlik birimlerine
gelme/getirilme oranı erkeklere göre daha fazla iken (% 18,2), 16-18 yaş
arasında bu oran erkekler lehinedir (% 62,4).
Suç isnat edilen 26467 çocuktan 984’ünün suç türü kayıtlara “diğer
suçlar” olarak geçtiği için, suç türlerinin diğer
değişkenler ile ilişkisi incelenirken değerlendirme dışı bırakılmıştır.
Güvenlik birimlerine gelen/getirilen çocuklara % 43,7 ile isnat edilen suç
grubu mala yönelik suçlar iken, bunu % 34,1 ile şahsa yönelik suçlar, % 16,1
ile devlete yönelik veya kanunlara uymama şeklinde işlenen suçlar, % 6,1 ile
cinsel suçlar izlemiştir. En çok isnat edilen suçlar % 35,8 ile hırsızlık, %
30,2 ile yaralama-darp, % 5,6 ile trafik suçlarıdır (Tablo-3).
Kendilerine isnat edilen suçun bilindiği 25483 çocuğun 23767 (%
93,3)’si erkek, 1716 (% 6,7)’sı kızdır (E/K= 13/1). Her iki cinsiyete de en sık
mala yönelik suçlar, ikinci sırada şahsa yönelik suçlar isnat edilirken, kız
çocukları arasında cinsel suç isnadı erkek çocuklara oranla daha fazladır
(Tablo-4).
11 yaş öncesinde ve 12-15 yas arasında isnat olunan suçlar en fazla
mala yönelik iken, 16-18 yaş arasında şahsa yönelik olup, 16-18 yaş arasında
devlete karşı ve kanunlara uymama şeklinde işlenen suçlar 11 yaş öncesine göre
4 kat artış göstermiştir (Tablo-5).
Suç isnat edilen çocuklar arasında eğitim görenlerin % 21’i halen bir
okula devam etmekte, % 10,8’i bir okulu terk etmiş, % 68,2’si bir okuldan mezun
olmuş durumdadır. Halen bir okula devam edenlerde en sık şahsa yönelik (%
44,2), okulu terk etmiş veya mezun olmuş olanlarda ise mala yönelik suçlar (%
47-% 46) görülmektedir (Tablo-6).
Çocukların % 75,2’si ilkokul ve altı eğitim seviyesine sahip olup
bunlara en sık mala yönelik suçlar isnat edilmekte (% 50,3), % 19,7’si ortaokul
mezunu olup en çok şahsa yönelik suçlar isnat edilmekte (% 44), % 5,1’i lise
mezunu olup bunlara da en sık şahsa yönelik (% 40) ve devlete karşı ve
kanunlara uymama şeklinde işlenen suçlar (% 40) isnat edilmektedir (Tablo-7).
Suç isnat edilen çocukların % 80’i öz anne ve babaları ile
yaşamaktadır. Şahsa yönelik suçlar en çok bu grupta görülürken (% 36,3), mala
yönelik (% 54) veya cinsel suçlar (% 11) ebeveynden yoksun çocuklarda daha
fazla izlenmektedir (Tablo-8).
Çocukların % 10’u bağımlılık yapan madde kullanıyor ve bunlarda mala
yönelik kullanmayanlara oranla istatistiksel olarak daha fazladır (p<0,001)
(Tablo-9).
Madde kullananlardan 15 yaş ve altındakiler en çok uçucu-çözücü madde kullanırken,
16 yaş ve üzerinde en çok alkol kullanılmaktadır (Tablo-10).
Suç isnat edilen çocukların % 92,1’i kentlerde ikamet etmekte olup, bu
grupta en sık mala yönelik suçlar izlenmektedir (% 44) (Tablo-11).
Çocukların % 34,7’si tek başına suç işlerken, bu gruba en sık şahsa
yönelik suçlar isnat edilmekte, aynı zamanda devlete karşı ve kanunlara uymama
şeklinde işlenen suçlarda en sık tek başına işlenmekte (% 23). Planlamadan
birden fazla kişi ile işlenen suçların % 43,9’u ve planlayarak birden fazla kişi
ile işlenen suçların % 63,6’sı mala yönelik suçlardır (Tablo-12).
Suç isnat edilen çocukların % 82,5’i daha önce güvenlik birimine
gelmemişken, % 17,6’sı daha önce bir ya da birden çok kez gelmiştir ve bunlar
tarafından işlenen suçların en büyük grubunu mala yönelik suçlar
oluşturmaktadır (Tablo-13).
Suç isnat edilen çocukların % 78,9’unda suçu işlemeye teşvik yok iken,
teşvik altından işlenen suçlarda ilk sırayı yine mala yönelik suçlar almaktadır
(% 48) (Tablo-14).
4.
TARTIŞMA
Çocuk suçluluğu üzerine yapılmış pek çok çalışma
sonuçlarında en çok (% 55,7-% 75,3) mala yönelik suçların işlendiği (2, 8, 10,
12), en çok (% 92,8-% 99,2) erkek çocukların suç işlediği (2, 3, 5, 6, 8, 9,
10, 11, 13) ve en çok işlenen suç türünün (% 44,2-% 70,6) hırsızlık (2, 3, 5, 6,
8, 9, 10, 11, 12, 13), en çok suç işlenen yaş grubunun ise 13-15 (1, 2, 5, 10,
12, 16) olduğu bildirilmiştir.
Biz çalışmamızda suç isnat edilen çocukların çoğunun
erkek (% 93,3), % 63,2’sinin 16-18 yaş grubunda olduğu, en çok mala yönelik suç
isnat edildiğini (% 43,7), en çok isnat edilen suç türünün % 35,8 ile
hırsızlık, bunu % 30,2’lik oran ile yaralama-darp, % 5,6 ile trafik suçlarının
takip ettiğini bulduk. Yaş grubundaki farklılık sözü edilen çalışmaların farik ve mümeyyizlik tayini için muayeneye getirilen
çocukların kayıtlarından yararlanarak yapılması sebebi ile 15 yaşından büyük
çocuklara ait bilgilerin olmamasından kaynaklanıyor olabilir. Bu dönemde daha
fazla suç isnadının görülmesinde ergenlik döneminin etkisi olduğu
düşünülmektedir. Bununla birlikte şiddet suçları her yıl önceki yıllara göre
artış göstermekte ve gelişmiş ülkelerde önde gelen sorunlardan birisi olarak
kabul edilmektedir (3).
Suç işleyen erkeklerin kız çocuklardan daha fazla
olmasını aile denetim ve disiplininin kız çocuk üzerinde daha yoğun olduğu,
erkek çocukların aile dışı ilişkisinin kız çocuklardan daha fazla olduğu, kız
çocukların daha fazla korunduğu şeklinde yorumlayanlar olduğu (10) gibi,
nedeninin toplumumuzda kadının ortalama eğitim durumu ve iş gücüne katılım
oranı göz önüne alındığında kız çocuklarına yönelik koruma çabalarından ziyade
kadının toplumsal yaşamdan alıkonulması, yaşam sınırlandırılmasında yattığını
söyleyenler vardır (3). Kız çocuklarında erkek çocuklarına oranla daha fazla
cinsel suç isnadının olmasında, kızların 18 yaşından önce evlilik amacı ile
evden kaçıp, dini nikah veya nikahsız birliktelik yaşamasının neden olduğu
düşünülmüştür.
Suç işleniş şekline bakıldığında, çocukların %
34,7’sinin tek başına suç işlediği saptanmıştır. Bu sonuç Dülger ve arkadaşları
(8), Hancı ve arkadaşları (13), Çoltu ve arkadaşları
(2)’nın oranlarından fazla, Akalın (17) ve Karagöz
(5)’ün bildirdiği sonuçlarla benzerlik göstermiştir. Akran grubu çocuk üzerinde
etkisi ve gücü en fazla olan gruptur. Çocuk büyüdükçe akran grubunun etkisi de
büyür. Ergenlik çağına doğru doruğa çıkar. Çocuğun bireyler arası ilişkiler
açısından gerçekler ile yüz yüze geldiği bir ortamdır. Bazı davranışları burada
kazanır. Akran grubunun suçluluk eğilimi, risk faktörleri içeren özellikler
göstermesi çocuğun bu davranışlara itilmesini doğurabilir (17).
Suç isnat edilen çocukların % 21,8’i planlayarak
birden fazla kişiyle suç işlemekte ve bunların işlediği suçların büyük bölümü
(% 63,6) mala yönelik suçlardır (13-17). Çeteleşme önemle değerlendirilmesi
gereken bir konudur.
Suç isnat edilen çocukların % 92,1’inin kentlerde
ikamet etmekte olup, bunlar arasında da mala yönelik suçların daha fazla olması
(17, 2, 10), şehirleşme ile birlikte artan yaşam güçlükleri ve işsizlik nedeni
ile mala yönelik suçların arttığını, küçük yerleşim yerlerinde ise polisin daha
az etkili olmasına rağmen daha az suç oranına rastlanmakta olduğunu
göstermektedir (18).
Çalışmamızda suç isnat edilen çocukların % 82,5’i ilk
kez güvenlik birimine gelir/getirilirken, % 17,6’sı birden çok kez
gelmiş/getirilmiştir. Suç tekrarının olduğu gruplarda daha çok mala yönelik
suçların görülmesi başka çalışmalar tarafından da desteklenmektedir (5, 6, 7).
Çalışmamızdaki çocukların % 10’u bağımlılık yapıcı
madde kullanıyordu ve bu grupta beklenildiği gibi mala yönelik suçlar (% 49),
kullanmayan gruba göre (% 43,1) daha yüksekti. Bu da bağımlılık yapan madde
kullanan ve kullanmayan çocuklar arasında suç cinslerinin dağılımını
istatistiksel olarak anlamlı bulmayan bir çalışma ile çelişiyordu (14).
Suç isnat edilen çocukların birlikte yaşadıkları
kişilere baktığımızda % 80’inin öz anne ve babası ile yaşadığını gördük. Bu %
72,8’lik oran veren bir başka çalışma tarafından desteklenmektedir (9).
Çocukların % 8,8’i ebeveynden yoksundu. Anne-baba
yoksunluğu çocuğun duygusal gelişimini etkiler (15). Aile ortamından uzak
kalmak, çocuk ve suç arasında direk olarak ilişki kurulmasına yeterli olmamakta
hatta “parçalanmış” ve “eksik” aile özelliklerinin çocuk suçluluğu ile ilişkisi
araştırmacılar tarafından tartışmalı kabul edilmektedir. Bu konuda önemli olan
aile ortamından uzaklaşan çocuğun kötü sosyalleşme modelleri ile karşılaşacağı
ortamda bulunup bulunmadığıdır (16).
Aile bireylerinin ve çocuğun eğitimin yeterli
olmaması, ailede örnek bireylerin olmaması, suçlu örnek birey olması, çocuk
suçluluğu oranlarını arttıran etkenlerdir (15, 19).
Ebeveyn ve çocuk arasında suçluluk bakımından en
önemli ilişkinin, çocuğa uygulanan şekil ve derecesi olduğu konusunda
kriminologlar fikir birliğimdedir (16).
Çocukların eğitim durumuna baktığımızda % 75,2’sinin
ilkokul ve altı eğitim düzeyine sahip olduklarını gördük. Bu da suçlu
çocukların eğitim düzeyini inceleyen çeşitli çalışmalarla uyumluydu (3, 7, 9,
15). Eğitim gören çocukların ise % 21’i halen bir okula giderken, % 79’unun
(10,8 terk, % 68,2 mezun) okul ile ilişkisi kesikti. Okul, çocuğun ilk sosyal
deneyimlerini elde ettiği yerdir. Suç işlemiş çocuklar ailenin eksikliğini
giderecek, denetleyici ve toplumsallaşmalarını sağlayacak okul olanaklarından
yeterince yararlanamamışlardır. Çocuğun eğitim düzeyinin düşük olmasının
yanında suç işlediği esnada genellikle okulla ilişkisinin kesik olduğu
görülmektedir (18). Dikkat çekici bir nokta da ilkokul ve altı eğitim düzeyine
sahip çocuklarda mala yönelik suçlar fazla görülürken (% 50,3), ortaokul
mezunlarında şahsa yönelik suçların fazla görülmesi (% 44) ve lise mezunlarında
şahsa yönelik suçlar tekrar azalırken (% 40), devlete karşı ve kanunlara uymama
tarzında işlenen suçların ciddi artış göstermesi (% 40) ve eğitim ile mala
yönelik suçlarda azalma görülmesidir.
Çalışmamızın sınırlılığı eldeki hazır verilere dayalı
olmasıdır. Bununla birlikte verilerimiz Türkiye genelini yansıtmaktadır. Bu
sonuçların daha anlamlı olması için suçlu olmayan çocukların da dahil olduğu
istatistikler ile karşılaştırılması çocukları suçtan uzak tutmak için
alınabilecek önlemlerin belirlenmesinde daha aydınlatıcı olacaktır.
Tablo-1 Güvenlik birimine gelen/getirilen çocukların
geliş nedeni ve cinsiyetlerine göre dağılımı.
GELİŞ NEDENİ |
ERKEK |
KIZ |
TOPLAM |
|||
n |
% |
n |
% |
n |
%* |
|
Suç isnadı |
24613 |
70,4 |
1854 |
38,0 |
26467 |
66,5 |
Mağduriyet |
3338 |
9,5 |
1990 |
41,0 |
5328 |
13,4 |
Terk-buluntu-kayıp |
79 |
0,2 |
92 |
2,0 |
171 |
0,4 |
Evden kaçma |
389 |
1,1 |
377 |
8,0 |
766 |
1,9 |
Durumu şüpheli |
5763 |
16,5 |
347 |
7,0 |
6110 |
15,3 |
Diğer |
803 |
2,3 |
183 |
4,0 |
986 |
2,5 |
TOPLAM
n |
34985 |
100,0 |
4843 |
100,0 |
39838 |
100,0 |
%** |
87,8 |
12,2 |
100,0 |
|||
p<0,001 * sütün %, ** satır % |
Tablo-2 Güvenlik birimine gelen/getirilen çocukların
cinsiyet ve yaş gruplarına göre dağılımı.
YAŞ GRUBU |
ERKEK |
KIZ |
TOPLAM |
|||
n |
% |
n |
% |
n |
%* |
|
≤ 11 |
1983 |
6,1 |
820 |
18,2 |
2803 |
7,6 |
12-15 |
10235 |
31,5 |
1456 |
32,3 |
11691 |
31,5 |
16-18 |
20319 |
62,4 |
2230 |
49,5 |
22549 |
60,9 |
TOPLAM
n |
32537 |
100,0 |
4506 |
100,0 |
37043 |
100,0 |
%** |
87,8 |
12,2 |
100,0 |
|||
p≤0,001 Yaş grubu bilinmeyenler değerlendirme dışı
bırakılmıştır. * sütün %, ** satır % |
Tablo-3 Güvenlik birimine gelen/getirilen çocuklara
isnat edilen suç türleri.
A) MALA YÖNELİK SUÇLAR |
n |
% |
1- hırsızlık |
9115 |
35,8 |
2- gasp |
439 |
1,7 |
3- dolandırıcılık |
115 |
0,5 |
4- yankesicilik |
682 |
2,7 |
5- rüşvet, irtikap, sahtecilik |
153 |
0,6 |
6- meskene saldırı |
110 |
0,4 |
7- ızrar |
510 |
2,0 |
TOPLAM |
11124 |
43,7 |
B) ŞAHSA YÖNELİK SUÇLAR |
|
|
1- adam öldürme |
334 |
1,3 |
2- yaralama-darp |
7707 |
30,2 |
3- sövme-hakaret |
47 |
0,2 |
4- tehdit |
237 |
0,9 |
5- intihara teşebbüs |
359 |
1,5 |
TOPLAM |
8684 |
34,1 |
C) DEVLETE KARŞI VE KANUNLARA UYMAMA ŞEKLİNDE
İŞLENEN SUÇLAR |
|
|
1- devlet memurlarına hakaret ve darp |
187 |
0,7 |
2- kumar |
102 |
0,4 |
3- terör suçları |
561 |
2,2 |
4- kanunsuz toplantı ve gösteri yürüyüşü yapmak |
344 |
1,4 |
5- kaçakçılık |
55 |
0,2 |
6- uyuşturucu kullanmak, satmak, satın almak |
160 |
0,6 |
7- trafik suçları |
1414 |
5,6 |
8- T.C.K’nın 526 numaralı
maddesine muhalefet** |
420 |
1,6 |
9- 6136 S.K’na
muhalefet*** |
862 |
3,4 |
TOPLAM |
4105 |
16,1 |
D) CİNSEL SUÇLAR |
|
|
1- kız, kadın, erkek kaçırma |
665 |
2,6 |
2- ırza geçme, sarkıntılık |
430 |
1,7 |
3- zina |
17 |
0,01 |
4- fuhuş |
280 |
1,1 |
5- fiili livata |
178 |
0,7 |
TOPLAM |
1570 |
6,1 |
GENEL TOPLAM |
25483 |
100,0 |
* Suç türleri bilinmeyenler değerlendirme dışı
bırakılmıştır. ** Yetkili makamların emrine itaatsizlik. *** Ateşli silah, bıçaklar ve diğer aletler ile
ilgili kanun. |
Tablo-4 Güvenlik birimine gelen/getirilen çocukların
cinsiyetlerine göre isnat edilen suç türünün dağılımı.
İSNAT EDİLEN SUÇ
TÜRÜ |
ERKEK |
KIZ |
TOPLAM |
|||
n |
% |
n |
% |
n |
%* |
|
Şahsa yönelik suçlar |
8175 |
34,4 |
509 |
30,0 |
8684 |
34,1 |
Cinsel suçlar |
1274 |
5,4 |
296 |
17,0 |
1570 |
6,1 |
Mala yönelik suçlar |
10475 |
44,1 |
649 |
38,0 |
11124 |
43,7 |
Devlete karşı ve kanunlara uymama şeklinde işlenen
suçlar |
3848 |
16,2 |
262 |
15,0 |
4105 |
16,1 |
TOPLAM n |
23767 |
100,0 |
1716 |
100,0 |
25483 |
100,0 |
%** |
93,3 |
6,7 |
100,0 |
|||
p≤0,001 * sütün %, ** satır % |
Tablo-5 Güvenlik birimine gelen/getirilen çocukların
yaş gruplarına göre isnat edilen suç türünün dağılımı.
İSNAT EDİLEN SUÇ
TÜRÜ |
≤ 11 YAŞ |
12-15 YAŞ |
16-18 YAŞ |
TOPLAM |
||||
n |
% |
n |
% |
n |
% |
n |
%* |
|
Şahsa yönelik suçlar |
200 |
24,0 |
2355 |
29,9 |
5484 |
37,0 |
8039 |
34,0 |
Cinsel suçlar |
25 |
3,0 |
348 |
4,4 |
1074 |
7,0 |
1447 |
6,1 |
Mala yönelik suçlar |
569 |
68,0 |
4426 |
56,2 |
5353 |
36,0 |
10348 |
43,7 |
Devlete karşı ve kanunlara uymama şeklinde işlenen
suçlar |
44 |
5,0 |
747 |
9,5 |
3054 |
20,0 |
3845 |
16,2 |
TOPLAM n |
838 |
100,0 |
7876 |
100,0 |
14965 |
100,0 |
23679 |
100,0 |
%** |
3,5 |
33,3 |
63,2 |
100,0 |
||||
p≤0,001 Yaş grubu bilinmeyenler değerlendirme dışı
bırakılmıştır. * sütün %, ** satır % |
Tablo-6 Güvenlik birimine gelen/getirilen çocuklardan
eğitim görenlerin okul durumlarına göre isnat edilen suç türünün dağılımı.
İSNAT EDİLEN SUÇ
TÜRÜ |
Halen bir okula devam
edenler |
Terk |
Mezun |
TOPLAM |
||||
n |
% |
n |
% |
n |
% |
n |
%* |
|
Şahsa yönelik suçlar |
1987 |
44,2 |
678 |
30,0 |
4173 |
29,0 |
6838 |
31,9 |
Cinsel suçlar |
224 |
5,0 |
163 |
7,0 |
1065 |
7,0 |
1492 |
6,9 |
Mala yönelik suçlar |
1461 |
32,5 |
1101 |
47,0 |
6757 |
46,0 |
9319 |
43,5 |
Devlete karşı ve kanunlara uymama şeklinde işlenen
suçlar |
825 |
18,3 |
377 |
16,0 |
2612 |
18,0 |
3814 |
17,8 |
TOPLAM n |
4497 |
100,0 |
2319 |
100,0 |
14607 |
100,0 |
21423 |
100,0 |
%** |
21,0 |
10,8 |
68,2 |
100,0 |
||||
p≤0,001 Okul durumu bilinmeyenler değerlendirme dışı
bırakılmıştır. * sütün %, ** satır % |
Tablo-7 Güvenlik birimine gelen/getirilen çocukların
eğitim durumuna göre isnat edilen suç türünün dağılımı.
İSNAT EDİLEN SUÇ
TÜRÜ |
İLKOKUL VE ALTI |
ORTAOKUL MEZUNU |
LİSE MEZUNU |
TOPLAM |
||||
n |
% |
n |
% |
n |
% |
n |
%* |
|
Şahsa yönelik suçlar |
5875 |
31,1 |
2171 |
44,0 |
507 |
40,0 |
8553 |
34,0 |
Cinsel suçlar |
1129 |
5,9 |
335 |
7,0 |
87 |
7,0 |
1551 |
6,2 |
Mala yönelik suçlar |
9510 |
50,3 |
1329 |
27,0 |
169 |
13,0 |
11008 |
43,7 |
Devlete karşı ve kanunlara uymama şeklinde işlenen
suçlar |
2399 |
12,7 |
1126 |
23,0 |
515 |
40,0 |
4040 |
16,1 |
TOPLAM n |
18913 |
100,0 |
4961 |
100,0 |
1278 |
100,0 |
25152 |
100,0 |
%** |
75,2 |
19,7 |
5,1 |
100,0 |
||||
p≤0,001 Eğitim durumu bilinmeyenler değerlendirme dışı
bırakılmıştır. * sütün %, ** satır % |
Tablo-8 Güvenlik birimine gelen/getirilen çocukların
birlikte yaşadığı kişilere göre isnat edilen suç türünün dağılımı.
İSNAT EDİLEN SUÇ
TÜRÜ |
Öz anne-baba |
Ebeveynlerden biri
üvey |
Ebeveynlerden biri
yok |
Ebeveynlerden
yoksun |
TOPLAM |
||||||||||
n |
% |
n |
% |
n |
% |
n |
% |
n |
%* |
||||||
Şahsa yönelik suçlar |
7296 |
36,3 |
18 |
28,0 |
700 |
32,3 |
409 |
19,0 |
8988 |
34,2 |
|||||
Cinsel suçlar |
1114 |
5,5 |
39 |
6,0 |
158 |
7,3 |
244 |
11,0 |
1555 |
6,1 |
|||||
Mala yönelik suçlar |
8473 |
42,1 |
352 |
53,0 |
953 |
44,0 |
1196 |
54,0 |
10974 |
43,7 |
|||||
Devlete karşı ve kanunlara uymama şeklinde işlenen
suçlar |
3226 |
16,0 |
85 |
13,0 |
354 |
16,4 |
355 |
16,0 |
4020 |
16,0 |
|||||
TOPLAM n |
20109 |
100,0 |
659 |
100,0 |
2165 |
100,0 |
2204 |
100,0 |
25173 |
100,0 |
|||||
%** |
80,0 |
2,6 |
8,6 |
8,8 |
100,0 |
||||||||||
p≤0,001 Birlikte yaşadığı yer ve kişiler bilinmeyenler değerlendirme
dışı bırakılmıştır. * sütün %, ** satır % |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tablo-9 Güvenlik birimine gelen/getirilen çocukların
bağımlılık yapıcı madde kullanıp kullanmamalarına göre isnat edilen suç türünün
dağılımı.
İSNAT EDİLEN SUÇ
TÜRÜ |
Madde kullanmıyor |
Madde kullanıyor |
TOPLAM |
|||
n |
% |
n |
% |
n |
%* |
|
Şahsa yönelik suçlar |
7896 |
34,4 |
788 |
31,0 |
8684 |
34,1 |
Cinsel suçlar |
1417 |
6,2 |
153 |
6,0 |
1570 |
6,1 |
Mala yönelik suçlar |
9889 |
43,1 |
1235 |
49,0 |
11124 |
43,7 |
Devlete karşı ve kanunlara uymama şeklinde işlenen
suçlar |
3741 |
16,3 |
364 |
14,0 |
4105 |
16,1 |
TOPLAM n |
22943 |
100,0 |
2540 |
100,0 |
25482 |
100,0 |
%** |
90,0 |
10,0 |
100,0 |
|||
p≤0,001 * sütün %, ** satır % |
Tablo-10 Güvenlik birimine gelen/getirilen çocuklarda
bağımlılık yapıcı madde kullananların yaş grubuna göre kullandıkları madde
türü.
İSNAT EDİLEN SUÇ
TÜRÜ |
≤ 11 YAŞ |
12-15 YAŞ |
16-18 YAŞ |
TOPLAM |
||||
n |
% |
n |
% |
n |
% |
n |
%* |
|
Uçucu-çözücü madde |
20 |
64,5 |
252 |
46,1 |
220 |
14,0 |
492 |
23,5 |
Hap |
5 |
16,1 |
11 |
2,0 |
31 |
2,0 |
47 |
2,2 |
Alkol |
5 |
16,1 |
201 |
36,7 |
1033 |
68,0 |
1239 |
59,1 |
Esrar |
0 |
0,0 |
19 |
3,5 |
86 |
6,0 |
105 |
5,0 |
≥2 madde |
1 |
3,2 |
64 |
11,7 |
150 |
10,0 |
215 |
10,2 |
TOPLAM n |
31 |
100,0 |
547 |
100,0 |
1520 |
100,0 |
2098 |
100,0 |
%** |
1,5 |
26,1 |
72,4 |
100,0 |
||||
p≤0,001 Yaş grubu veya kullandığı madde türü bilinmeyenler değerlendirme
dışı bırakıldı. * sütün %, ** satır % |
Tablo-11 Güvenlik birimine gelen/getirilen çocukların
daimi ikametine göre isnat edilen suç türünün dağılımı.
İSNAT EDİLEN SUÇ
TÜRÜ |
KIR |
KENT |
TOPLAM |
|||
n |
% |
n |
% |
n |
%* |
|
Şahsa yönelik suçlar |
747 |
37,0 |
7937 |
34,0 |
8684 |
34,1 |
Cinsel suçlar |
177 |
9,0 |
1393 |
6,0 |
1570 |
6,1 |
Mala yönelik suçlar |
750 |
37,0 |
10374 |
44,0 |
11124 |
43,7 |
Devlete karşı ve kanunlara uymama şeklinde işlenen
suçlar |
348 |
17,0 |
3757 |
16,0 |
4105 |
16,1 |
TOPLAM n |
2022 |
100,0 |
23461 |
100,0 |
25483 |
100,0 |
%** |
7,9 |
92,1 |
100,0 |
|||
p≤0,001 * sütün %, ** satır % |
Tablo-12 Güvenlik birimine gelen/getirilen çocukların
suçun işleniş şekline göre isnat edilen suç türünün dağılımı.
İSNAT EDİLEN SUÇ
TÜRÜ |
Tek başına |
Planlamadan birden
fazla kişi ile |
Planlayarak birden
fazla kişi ile |
TOPLAM |
||||
n |
% |
n |
% |
n |
% |
n |
%* |
|
Şahsa yönelik suçlar |
3412 |
39,0 |
4505 |
40,6 |
767 |
13,8 |
3684 |
34,1 |
Cinsel suçlar |
661 |
7,0 |
591 |
5,3 |
318 |
5,7 |
1570 |
6,1 |
Mala yönelik suçlar |
2722 |
31,0 |
4874 |
43,9 |
3528 |
63,6 |
11124 |
43,7 |
Devlete karşı ve kanunlara uymama şeklinde işlenen
suçlar |
2048 |
23,0 |
1124 |
10,1 |
933 |
16,8 |
4105 |
16,1 |
TOPLAM n |
8843 |
100,0 |
11094 |
100,0 |
5546 |
100,0 |
25483 |
100,0 |
%** |
34,7 |
43,5 |
21,8 |
100,0 |
||||
p≤0,001 * sütün %, ** satır % |
Tablo-13 Güvenlik birimine gelen/getirilen çocukların
daha önce geliş sayısına göre isnat edilen suç türünün dağılımı.
İSNAT EDİLEN SUÇ
TÜRÜ |
GELMEDİ |
BİR KEZ |
BİRDEN ÇOK KEZ |
TOPLAM |
||||
n |
% |
n |
% |
n |
% |
n |
%* |
|
Şahsa yönelik suçlar |
7590 |
36,0 |
401 |
31,0 |
693 |
22,0 |
8684 |
34,1 |
Cinsel suçlar |
1392 |
7,0 |
75 |
6,0 |
103 |
3,0 |
1570 |
6,1 |
Mala yönelik suçlar |
8266 |
39,0 |
651 |
50,0 |
2207 |
69,0 |
11124 |
43,7 |
Devlete karşı ve kanunlara uymama şeklinde işlenen
suçlar |
3768 |
18,0 |
162 |
13,0 |
175 |
6,0 |
4105 |
16,1 |
TOPLAM n |
21016 |
100,0 |
1289 |
100,0 |
3178 |
100,0 |
25483 |
100,0 |
%** |
82,5 |
5,1 |
12,5 |
100,0 |
||||
p≤0,001 * sütün %, ** satır % |
Tablo-14 Güvenlik birimine gelen/getirilen çocukların
suçu işlemede teşvik olup olmadığına göre isnat edilen suç türünün dağılımı.
İSNAT EDİLEN SUÇ
TÜRÜ |
TEŞVİK VAR |
TEŞVİK YOK |
TOPLAM |
|||
n |
% |
n |
% |
n |
%* |
|
Şahsa yönelik suçlar |
1361 |
25,0 |
7323 |
36,0 |
8684 |
34,1 |
Cinsel suçlar |
368 |
7,0 |
1202 |
6,0 |
1570 |
6,1 |
Mala yönelik suçlar |
2580 |
48,0 |
8544 |
43,0 |
11124 |
43,7 |
Devlete karşı ve kanunlara uymama şeklinde işlenen suçlar |
1080 |
20,0 |
3025 |
15,0 |
4105 |
16,1 |
TOPLAM n |
5389 |
100,0 |
20094 |
100,0 |
25483 |
100,0 |
%** |
21,1 |
78,9 |
100,0 |
|||
p≤0,001 * sütün %, ** satır % |
KAYNAKÇA:
Akalın N. (2000). “Çocuk Suçluluğu ve Aile”. Çocuk Forumu
Dergisi, 3(3), 1-17
Akalın N. (2000). “Çocuk Suçluluğu ve Akran Grubu”. Çocuk Forumu
Dergisi, 3(2), 10-15
Çoltu
A., Hancı İ.H., Ege B., Demircan S. (1993). “1988-1992 Yılları Arasında Bursa’da Farik-i Mümeyyizlik Muayenesine Gönderilen Çocukların
Demografik Özellikleri”. Poster Bildiri. 7. Ulusal Adli Tıp Günleri. Antalya.
Dülger
H.E., Hancı İ.H., Ertürk S., Coşkunol
H. (1992). “1988-1991 Yılları
Arasında Suç İşledikleri İddiasıyla Elazığ’da Farik-i
Mümeyyizlik Muayenesine Gönderilen Çocukların Demografik Özellikleri” Adli Tıp
Dergisi 8, 131-136.
Hancı İ.H.
(1993). “Çocuk Suçluğu: Aile ve
Eğitim Etkisi”. 7. Ulusal Adli Tıp Günleri: Antalya.
Hancı İ.H.
(1995). “Çocuk Hakları ve Sözleşmesine
Uygun Olarak Çocuk Suçluluğu İle İlgili İç Mevzuatımızda Yapılması Gereken
Düzenlemeler”. Adli Tıp Dergisi 11, 93-103.
Hancı
İ.H., Aktaş E.Ö., KeleşH.,
Yavuz İ.C., Ertürk S., Demirçin
S. (1994). “İzmir Çocuk Mahkemesi’nde
Davaları Sonuçlanan Çocukların Demografik Özellikleri: 1991-1993”. Adli Tıp
Dergisi 10, 29-35.
Hancı
İ.H., Ege B. (1993). “İzmir’de Suç
İşleyen Çocukların Demografik Özellikleri”. Adli Tıp Dergisi 9, 3-9.
Hancı
İ.H., Ege B., Ertürk S. (1991). “Adli Tıp’a Farik-i
Mümeyyizlik İçin Gönderilen Çocukların Demografik Özellikleri”. Adli Tıp
Dergisi 7, 103-109.
Hapçıoğlu B., Aysan M.K., Güray Ö. (1995). “Çocuk Suçları ve Çevre”. Adli Tıp Dergisi
11.
Karagöz
Y.M., Atılgan M. (1994, Kasım).
“Antalya’da 1987-1993 Yıllarında Farik-i Mümeyyizlik
Muayenesi Yapılan 1408 Olgunun Retrospektif
Değerlendirilmesi” 1. Ulusal Adli Tıp Kongresi: İstanbul.
Karagöz
Y.M. (1995). “Antalya’da Çocuk
Suçluluğu: 225 Olguluk Bir Anket Çalışması”. Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi
Dergisi, 155-160.
Karagöz
Y.M., Karagöz S. (1995, Ekim). “Çocuk
Suçluluğu ve Ailenin Sosyoekonomik Kültürel Düzeyi: Bir Anket Çalışması”. 8.
Adli Tıp Günleri Kongresi: Antalya.
Polat
O. (2000). “Suça İtilen Çocuklar”.
Çocuk Forumu Dergisi, 3(2), 1-9.
Savran B., Çekin N., Özdemir M.H., Şen F. (1995, Ekim). “Adana’da 1994 Yılında Farik-i Mümeyyizlik Muayeneleri Yapılan Olgunun
Değerlendirilmesi”. 8. Adli Tıp Günleri Kongresi: Antalya.
T.C.
Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, Güvenlik Birimine Gelen/Getirilen Çocuk İstatistikleri (seçilmiş 27 il)
1998.
Tıraşçı
Y., Göen S. (1995,
Ekim). “1985-1994 Yılları Arasında Diyarbakır’da Yargıya İntikal Eden
Çocukların İşledikleri Suçların Sıklığı ve Demografik Özellikleri”. 8. Adli Tıp
Günleri Kongresi: Antalya.
Tokdemir M., Küçüker H., Dülger H.E., Açık Y. (2000, Mayıs). “ Madde Bağımlı Hükümlü Çocuklar İle
Bağımlı Olmayan Hükümlü Çocukların Suç ve Sosyodemografik
Özelliklerinin Karşılaştırılması”. 14. Adli Bilimler Kongresi: İstanbul.
NOTLAR:
NOT-1: Bu yazı I. Ulusal Çocuk ve Suç: Nedenler ve Önleme
Çalışmaları Sempozyumu’ndan (29-30 Mart 2001) alınmış olup bu ve
benzeri konularda daha fazla bilgi edinmek için ilgili sempozyumun kitabına
başvurmanızı tavsiye ederiz. Amacımız suç konusunda çıkan kitaplardan, dergilerden,
yazılardan sizleri haberdar etmek; bilgi evrenine ve Türk kriminolojisine (suç
bilimine) katkıda bulunmak, topluma faydalı olmaktır.
NOT-2: Bu yazının yayınlanmasına verdikleri izin ve kriminolojiye
yaptıkları bu katkı dolayısıyla Türkiye Çocuklara Yeniden Özgürlük Vakfı
Yönetim Kurulu Başkanı sayın Nevin Özgün’e çok teşekkür ederiz.
Vakfa, www.tcyov.org adresinden ulaşabilirsiniz.
©
www.kriminoloji.com 2002
Sitemize www.kriminoloji.com, hukukcu.net, hukukcu.org veya turkhukuk.net, turkhukuk.org
adreslerinden ulaşabilirsiniz.